Rau muống tiến vua, đặc sản xứ Đoài

Rau muống làng Sen Chiểu (Phúc Thọ, Hà Nội) có ngọn vươn dài, lá nhỏ, ăn rất ngọt và bùi. Đây từng là đặc sản tiến vua trứ danh một thời.

Tay thoăn thoắt hái những ngọn rau muống non nhất, chị Thị (42 tuổi, làng Sen Chiểu) bảo phải hái nhanh còn kịp giao cho khách đặt cách đây mấy ngày. "Đang mùa lạnh, lại nhiều sương nên rau cháy lá, già ngọn hết. Ra giêng, thời tiết ấm lên, có mưa xuống là rau muống lại lên tốt bời bời, ăn ngon không rau nơi nào sánh nổi", người trồng nhiều rau nhất làng Sen Chiểu cho hay.

Rau muống tiến vua xưa được trồng ở làng Linh Chiểu, nay mang về trồng bên làng Sen Chiểu (xã Sen Chiểu). Ảnh: Hoàng Phương.

Rau muống nơi đây từng là đặc sản dâng lên nhà vua. Các cụ trong làng kể lại, trước có vị vua đi qua nghỉ chân tại làng. Dân quê nghèo chỉ có món rau muống nên đã dâng vua. Vua ăn thấy ngọt, mát, rất thích và từ đó lệnh cho dân làng trồng thêm rau để tiến cung. Người dân Sen Chiểu từng tự hào rau muống tiến vua cùng với dơi mặt ngựa Sài Sơn, cua kềnh Khánh Hiệp, cá chép vàng Cấn Khánh làm nên các đặc sản của xứ Đoài.

Nơi đây có mạch nước sủi lộ thiên và phù sa màu mỡ từ sông Hồng bồi đắp. Yếu tố thổ nhưỡng và giống rau chính là bí quyết làm nên vị ngọt, giòn của rau muống tiến vua.

Nhìn bề ngoài, rau muống tiến vua không khác nhiều so với rau muống thường, chỉ khi ăn mới nhận ra sự khác biệt về hương vị, màu sắc. Thân rau màu xanh nhạt, to như chiếc đũa, ngọn vươn dài, lá thưa và nhỏ. Người trồng rau lâu năm như chị Thị dễ dàng nhận ra nhưng khách mua thì khó phân biệt nổi.

Rau luộc lên ăn giòn, ngọt và có vị bùi. Nước luộc rau màu xanh trong chứ không xanh đục, lờ lờ như rau bị phun nhiều hóa chất, cũng không vàng như rau muống tía. Ăn ngon khác lạ nhưng giá một kg rau chỉ 5.000 đồng, rau bỏ bớt lá vàng úa là 7.000 đồng. Dù giá không đắt hơn những loại rau muống thường nhiều nhưng người dân vẫn ham trồng để giữ lấy giống rau quý. Chị Thị trồng 8 sào, nhiều nhất làng. Những hộ khác ít nhất cũng vài ba sào.

Rau muống tiến vua là một trong những đặc sản của xứ Đoài xưa. Ảnh: Hoàng Phương.

Cách trồng rau muống tiến vua khá kỳ công, rau chịu thời tiết kém hơn các loại khác. Mỗi ngọn rau phải cách nhau đến 40 cm, rau muống thường thì khoảng cách 15 cm là đủ. "Trồng cách nhau như vậy để đến khi rau tốt, ngọn vươn được lên cao. Trồng dày thì rau mọc lên thân sẽ thẳng, ăn không ngon bằng ngọn rau vươn", chị Thị giải thích.

Các loại rau muống thường chịu đựng thời tiết rất tốt, nắng mưa đều không ảnh hưởng nhiều vì chúng có bộ rễ chùm, bám chắc vào đất. Trong khi đó, rau muống tiến vua ít rễ, đặc biệt kỵ trời lạnh giá, sương mù. Chỉ cần gặp thời tiết thất thường là rau bị thối rễ, bành gốc, chết từng khóm vì độ bám kém.

Chị Thị nhớ lại, mùa đông năm 2011 trời rất lạnh. Ruộng nào ruộng nấy cháy lá, rau không vươn nổi ngọn. Nhiều người trồng rau lo lắng: "Kiểu này thì Sen Chiểu mất giống rau tiến vua". Cũng may, khi trời nắng ấm lên, những mắt rau ở thân lại mọc, rau xanh tốt trở lại.

Rau năm đó bị cháy lá, ăn hơi chát một chút nhưng vẫn ngon. Chị Thi vẫn hái rau bán đều đều. Trước Tết đã có nhiều người gọi điện lên đặt trước để dành ăn lẩu. Mùng 3 Tết, chị đã bắt đầu hái rau để cân cho khách. Có nhiều nhà gọi đặt rau làm món xào, món nộm cho cỗ cưới.

Dù xanh tốt, mỗi tháng rau cũng chỉ cho thu hoạch hai lần. Hái hết lượt, chị lại mang phân, tro đốt từ gốc rạ về vãi. Khi nào rau bị sâu bệnh, thối rễ mới dám phun thuốc sinh học. Thấy giống rau ngon, nhiều nơi lấy giống về trồng nhưng rau đều bị tía ngọn, ăn chát chứ không ngọt, giòn như rau muống nơi đây. Chính vì thế, thương hiệu rau muống tiến vua chỉ vùng quê Sen Chiểu mới có.

Đang mùa lạnh, rau muống tiến vua bị cháy lá nhưng ăn vẫn rất ngọt. Ảnh: Hoàng Phương

Ông Nguyễn Ngọc Bạn, Chủ nhiệm hợp tác xã Sen Chiểu, cho biết năm 2009, chuẩn bị kỷ niệm 1000 năm Thăng Long, Hợp tác xã Sen Chiểu quyết định khôi phục giống rau muống tiến vua. 2,7 ha đất khu đồng Bưởi thuộc làng Sen Chiểu, ngay cạnh Linh Chiểu được quy hoạch để trồng rau. Người dân đều hào hứng vì giống rau quý xưa sắp được trồng lại, có thêm việc để làm.Trước đây, rau muống tiến vua được trồng ở làng Linh Chiểu. Trải qua thăng trầm lịch sử, thứ rau quý ngày bị mai một. Nước thải từ các nhà làm bún, đậu phụ gây ô nhiễm khiến vị ngon của rau giảm dần, diện tích trồng rau thu hẹp. Người dân tiếc rau muống tiến vua nức tiếng một thời nhưng không có cách nào gìn giữ.

Qua thời gian khôi phục, cánh đồng rau mở rộng lên 20 ha. Mùa rau xanh tốt nhất từ tháng 3 trở đi. Cánh đồng Bưởi bạt ngàn màu xanh mơn mởn của rau muống nhìn rất thích mắt. Người trồng rau hai tay thoăn thoắt hái cũng không kịp bán. Nhiều nhà giàu đánh ôtô từ trung tâm Hà Nội lên chỉ để chở rau về ăn dần. Người dân ít bán lẻ ngoài chợ, chủ yếu nhập cho các đơn vị bộ đội, trường học, nhà trẻ, siêu thị xung quanh thị xã Sơn Tây.

Rau muống tiến vua là thứ quà quê của người dân nơi đây. Khi chơi xa, ai cũng hái vài bó mang đi làm quà. Người Sen Chiểu xa quê cũng thấy nhớ vô cùng, ăn rau muống nơi nào cũng không thấy ngon như rau làng mình.

Nguồn: VNexpress.net

Biên tập: Món ngon 3 miền

Read More

Những quán bún, miến trong ngõ hẻm vẫn đắt khách

Không cần chưng biển ngoài mặt phố, thậm chí chỉ là quán gánh tuềnh toàng nhưng các quán ăn này vẫn có lượng khách đáng nể.- Những quán bún, miến không bảng hiệu lớn, không nằm mặt tiền nhưng vẫn đắt khách

Bún riêu ngõ 2F - Quang Trung


Quán bún này thực tế trước đây nằm ngoài mặt phố Quang Trung, đoạn gần giao với Hai Bà Trưng. Sau này, do “hoàn cảnh xô đẩy” mới phải lui vào trong ngõ 2F ngay gần đó. Nhưng dù “ẩn dật” hơn, các khách ruột vẫn không ngại mò mẫm, tìm ra cho kỳ được vì đã trót "ghiền".

Quán chỉ mở buổi sáng, nối tiếng là “đắt và chất”. Bán vỉa hè, vậy mà một bát bún chỉ riêu không tại đây cũng có giá 30.000 đồng, thêm giò, thịt nữa là 50.000 đồng – đắt hơn một nhà hàng lịch sự.
Tuy nhiên, “đắt xắt ra miếng”. Có khách ruột bảo “đã thử bún riêu Quang Trung rồi thì ăn đâu cũng thấy chán”. Quả thật, những người sành miệng nhất cũng thừa nhận: Riêu ở đây thật, không pha phách nên nước canh nấu cũng ngọt, thơm và "chất". Thịt bò của quán chỉ toàn lõi rùa hoặc bò bắp, khách đến ăn muộn cũng chẳng còn mà gọi. Có lẽ, đó chính là bí quyết để cô chủ quán “chặt chém” mà vẫn đắt hàng.

Bún riêu nổi tiếng đắt và chất.

Quán cũng có bún ốc.

Quán gánh tuềnh toàng nằm trong ngõ nhưng vẫn đông.

Bún cá ngõ Trung Yên - Đinh Liệt


Trung Yên là một con ngõ nằm trên phố Đinh Liệt và thông ra chợ Hàng Bè cũ nay là phố Gia Ngư. Quán bún cá này nằm đúng khúc cua của ngõ. Tuy chỗ ngồi không mấy rộng rãi, thoáng đãng nhưng quán vẫn đắt hàng.
Ở đây, ngoài món bún cá quen thuộc còn có thêm 2 “đặc sản” nữa. Một là chả cá tự làm rất khác biệt của quán. Chả cá chiên vàng rộm, giòn tan, kể cả bạn có ngâm lâu trong tô bún cũng chỉ bở mềm ra đôi chút. Hai là "món tủ" cá cuốn thịt. Dải thịt cá mềm, cuốn lại khéo léo để bọc thịt băm, mộc nhĩ bên trong, ngoài cùng phủ lớp bột chiên xù mỏng. Khi thưởng thức, người ra không chỉ cảm nhận được vị ngọt của thịt cá quyện với nhau mà còn thấy thơm, giòn, vui miệng. Hầu như khách nào ăn tô bún cũng phải gọi kèm 1-2 viên cá cuốn.
Bún cá khá ngon lại có thêm 1-2 điểm nhấn khác biệt, đó là lí do khiến quán đông khách mỗi ngày dù chẳng cần chưng ngoài mặt phố.

Bún cá.

Món "tủ" cá cuốn thịt.

Chả cá giòn tan.

Bún thang xóm Hà Hồi 

Bún thang Hà Nội có nhiều nơi ngon nổi tiếng như bún thang Cầu Gỗ, bún thang Cửa Nam, bún thang Hàng Hòm… Tuy nhiên, những ai không thích ăn uống xô bồ thì thường chịu khó lần vào một ngõ nhỏ nằm ở xóm Hà Hồi. Ở đây có một tiệm bún thang lâu năm, khá đông khách nhưng không bao giờ đến mức nghẹt thở như nhiều quán xá của khu phố cổ. Quán có chỗ ngồi cả trong nhà lẫn mặt ngõ, rất thoáng đãng, mát mẻ. Bởi vậy, đến đây ăn sáng, người ta thấy dễ chịu, thảnh thơi, cũng cảm giác món ăn ngon miệng hơn.
Cũng như nhiều nơi, bún thang Hà Hồi có thịt gà, trứng rán thái sợi, mọc, củ cải khô…
 Ưu điểm là nước canh chế biến vừa miệng, củ cải khô thì đặc biệt không thái sợi mà để cả miếng dài, to, nhai sần sật, giòn giòn rất thú vị. Ngoài ra, quán còn bán cả bún bò, phở bò gà, nhưng có lẽ chỉ bún thang là đắt khách nhất.

Bún thang xóm Hà Hồi.

Banh đa, miến trộn ngõ Trung Liệt – Thái Thịnh

Trung Liệt là con ngõ dài và sầm uất, xuyên sang cả 3 phố Thái Thịnh, Thái Hà và Đặng Tiến Đông. Nếu đi từ Thái Thịnh rẽ vào, người ta sẽ phải chú ý đến một tiệm bánh đa, miến trộn ở ngay ngách đầu tiên của ngõ.
Cách đây 1-2 năm, khi lượng khách còn vừa phải, quán bán hàng rất “bình thản”. Hồi ấy, ưu điểm là quán có chỗ ngồi ăn tại khoảng sân khu tập thể ngay cạnh đó, khá thoáng đãng và dễ chịu. Tiếp nữa, tuy không có hương vị mới lạ hay ngon đặc biệt nhưng bánh đa với miến trộn ở đây làm vừa miệng, trông đầy đặn, sạch sẽ. Nhờ vậy, quán ngày một đắt hàng.

Giờ, nếu các khách lâu mới có dịp quay lại sẽ không khỏi “choáng” vì quán đã khác xưa nhiều. Trưa và chiều, quán đắt hàng có lúc phải viết số. Khách không còn được ngồi trong sân nhưng xếp thành dọc dài và “tá túc” thêm ở một số nhà lân cận. Nhân viên đông hơn, tác phong phục vụ cũng chuyên nghiệp, nhanh hẳn.
Song có người cho rằng, đến đây họ không còn cảm giác ăn uống thảnh thơi, cộng thêm tác phong quá ”công nghiệp” cũng làm món “bớt ngon”. Nhưng đó chỉ là ý kiến của khách khái tính, thực tế số lượng người đến quán mỗi ngày vẫn là đáng nể.


Bún ốc ngõ Mai Hương - Bạch Mai

Không nằm mặt phố, cũng không cần biển bảng chỉ dẫn, nhưng từ hàng chục năm nay, mọi người dân sống quanh khu phố Bạch Mai đều biết đến bún ốc ngõ Mai Hương. Nhiều khách thường nói đùa rằng: bún ốc ở đây gây nghiện. Bởi không nơi đâu bát bún ốc lại có hương vị đặc biệt đến thế. Nước canh nóng hổi, thơm mùi cà chua, khá ngọt nhưng không lợ và đặc biệt là những miếng tóp mỡ thơm giòn cùng hành lá phi hấp dẫn giản dị, độc đáo mà chẳng nơi nào nghĩ ra để "mix" với bún ốc.
Từng miếng tóp mỡ vàng sậm, nho nhỏ, dù đã được giầm trong nước canh nóng hổi bao lâu cũng vẫn giữ được cái vị giòn giòn, thơm phức, béo ngậy. Cảm giác thi thoảng, trong lúc ăn bún ốc, lại nhai được miếng tóp mỡ như vậy quả là thích thú, khiến người ta phải "ghiền", phải nhớ mãi. Vì thế, khách nào trước khi ăn cũng thường có yêu cầu quen thuộc: "Nhớ cho nhiều hành phi tóp mỡ chị nhé!". Nên nếu là người mê bún ốc, có lẽ bạn không thể bỏ qua tiệm bún ốc thú vị này.

Bún ốc với tóp mỡ rất thú vị.

Bún đậu ngõ 31 - Hàng Khay

Đến phố Hàng Khay, dừng chân ở ngõ số 31 rồi rẽ vào đây, bạn sẽ phải choáng trước khung cảnh “người người bún đậu, nhà nhà đậu bún”. Giờ trưa là lúc các nhóm khách thường phải ngồi chờ mỏi mắt hay đứng trầu trực “dài cổ”. Diện tích lại chật chội, khách phải chen chúc ngồi ăn ở bất kỳ chỗ nào có thể, thậm chí cả dọc đường đi nhỏ xíu của ngõ.
Khó khăn nhưng khách vẫn chấp nhận bởi ở đây từ mắm tôm, miếng đậu, lá bún hay cái giò tai, lát thịt chân giò đều thơm ngon hơn hẳn mọi nơi. Một suất đầy đủ không rẻ - 45.000 đồng nhưng hoàn toàn làm khách hài lòng cả về chất lượng đến số lượng. Đó là lí do, dù nằm khuất trong ngõ, đây vẫn là một trong những tụ điểm bún đậu xôm nhất Hà Thành.

Một suất bún đậu đầy đủ 45.000 đồng.

Trong ngõ này mọi ngóc ngách đều được tận dụng để ngồi ăn bún đậu.

Khách thường xuyên phải đứng chầu chực.

Read More